Ảnh hưởng của độc tính Aflatoxin tới con người và động vật

Aflatoxin là chất độc rất nguy hiểm đối với loài gia súc, gia cầm và con người, tuy nhiên mức độ độc hoàn toàn khác nhau.

Nguồn gốc của Aflatoxin:

Các Aflatoxin B₁, B₂ và G₁, G₂ đã được nhiều phòng nghiên cứu xác định cấu trúc hoá học. Thoạt đầu các nhà hoá học đã xác định được có hai Aflatoxin có công thức C₁₇ H₁₂ O₆ và C₁₇ H₁₂ O₇ với trọng lượng phân tử ứng với 312 và 328. Hiện nay hai độc tố được biết là Aflatoxin B₁ và Aflatoxin G₁. Aflatoxin B₁ có màu huỳnh quang xanh da trời, Aflatoxin G₁ xanh lá cây. Sau đó hai Aflatoxin B₂ và Aflatoxin G₂ cũng được phát hiện.

Năm 1966 Dutton và Heathcote đã phát hiện thấy trong môi trường nuôi cấy hai dẫn chất hydroxi-2 của Aflatoxin B₂ và Aflatoxin G₂, Aflatoxin B_2a và Aflatoxin G_2a. Alcorft và Carnaghan đã nhận thấy trong sữa và thịt bò cũng có các dẫn chất của Aflatoxin B₁ và B₂ được đặt tên là Aflatoxin M₁ và M₂(Milk). Cả hai chất này đều có màu huỳnh quang màu xanh tím. ở gan, thận và nước tiểu của cừu cũng tìm được hợp chất như vậy.

Tính chất lý hoá của các Aflatoxin:

Độc tính của Aflatoxin:

Aflatoxin là chất độc rất nguy hiểm đối với loài gia súc, gia cầm và con người, tuy nhiên mức độ độc hoàn toàn khác nhau. Điều đó phụ thuộc vào giống loài, lứa tuổi, giới tính, đường xâm nhập, trạng thái sức khoẻ của cơ thể, môi trường xâm nhập và hàm lượng chất độc ăn phải. Aflatoxin có thể gây độc cấp tính và mãn tính. Aflatoxin gây độc đối với gan (Lanester,1961). Theo Butter(1963), Aflatoxin là chất gây ung thư gan. Cũng như nhiều hóa chất gây độc khác, Aflatoxin B₁ được ô xy hoá do các men oxydase đa chức năng có trong microsome của tế bào và lưới nội mô của các tổ chức mục tiêu như gan, thận và phổi. Nghiên cứu quá trình này trên động vật thí nghiệm (invivo) đã chứng tỏ có mối liên quan chặt chẽ với loài mẫn cảm và các tổ chức mục tiêu tấn công của chất độc và khả năng hình thành các khối u do các chất độc gây ra với tính cạnh tranh trong quá trình phân giải chất độc của mô mục tiêu để có thể chuyển Aflatxxin B₁ thành Aflatoxin B_1-2,3 opoxide.

Đối với bò sữa mức độ nguy hiểm của thức ăn có chứa Aflatoxin là sự đào thải độc tố qua sữa. Bò sữa là loại gia súc cần được bảo vệ khỏi bị nhiễm độc Aflatoxin có trong thức ăn bởi vì Aflatoxin B₁ sẽ được đào thải qua sữa dưới dạng đồng phân Aflatoxin M₁. Các tổ chức Quốc tế và nhiều Quốc gia đã đề ra những giới hạn về hàm lượng độc tố trong thức ăn của bò sữa nhằm tránh được mối nguy hiểm của AflatoxinM₁ trong sữa sử dụng cho con người. Cộng đồng Châu âu (EC) chỉ cho phép giới hạn tối đa của Aflatoxin B₁ trong thức ăn cho bò sữa là 10 ppb. Nghiên cứu khả năng thải qua sữa của Aflatoxin B₁ cho thấy có tới 3,3% Aflatoxin B₁ được thải qua đường này ở dạng Aflatoxin M₁(Keyl, 1978).

Gia cầm nhiễm độc Aflatoxin thường bỏ ăn, chậm phát triển, tiếng kêu  không bình thường, da chân và da mũi biến thành màu tím, rối loạn vận động, co giật, ưỡn lưng, có thể dẫn đến chết. Các biến đổi cơ quan nội tạng cho thấy cơ thể phù nhẹ, gan xuất huyết sưng to, rắn, mật sưng và xuất huyết, tá tràng sưng và chứa dịch rỉ viêm. Các biến đổi vi thể điển hình là thoái hoá nguyên sinh chất dạng không bào, nhân tế bào bị phá huỷ, ống mật bị dãn ra, xuất hiện các viêm chảy máu lan tràn thành từng đám, biểu mô ống thận cũng bị tổn thương, thoái hoá tế bào ống lượn, cầu thận teo, làm mất khả năng bài tiết.

(https://vfa.gov.vn/dinh-duong-hop-ly/anh-huong-cua-doc-tinh-aflatoxin-toi-con-nguoi-va-dong-vat.html)