Ứng dụng PCR trong phát hiện bệnh lao
MỤC LỤC BÀI VIẾT
1. Tổng quan về bệnh lao
Lao là một bệnh lây nhiễm gây ra bởi vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis. Vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể và sinh sôi, khi cơ thể không thể tự kháng lại được thì dẫn đến nguy cơ mắc bệnh lao rất cao. Bệnh lao có thể gặp ở bất cứ cơ quan nào trong cơ thể con người như lao hạch, lao màng não, xương và khớp,… nhưng trong đó phổ biến nhất vẫn là lao phổi.
Một số triệu chứng lâm sàng của người mắc bệnh lao như sau:
– Tình trạng nhiễm độc mãn tính hoặc nhiễm trùng kèm theo một vài triệu chứng như mệt mỏi, mất ngủ, kém ăn, sút cân, ra mồ hôi đêm, sốt nhẹ kéo dài về đêm.
– Ho khan, ho có đờm, ho kéo dài từ 3 tuần trở lên không khỏi, mặc dù đã có sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị.
– Ho ra máu, mức độ nhẹ ban đầu là máu tươi, sau đó khi chuyển nặng có thể là máu cục.
– Đau ngực kéo dài, âm ỉ, đặc biệt là khu vực đỉnh phổi.
– Chứng khó thở.
Lao là 1 trong 10 bệnh có khả năng gây tử vong cao nhất
Theo thống kê của WHO (Tổ chức Y tế thế giới) tính đến năm 2018, bệnh lao được xếp vào là 1 trong 10 bệnh có khả năng gây tử vong cao nhất, thậm chí cao hơn cả “căn bệnh thế kỷ” HIV.
Hơn thế nữa, bệnh lao có thể lây truyền thông qua những giọt nước tồn tại trong không khí từ việc nói chuyện, khạc nhổ, ho của người nhiễm bệnh. Đặc biệt là việc tiếp xúc gần gũi thường xuyên với người bị lao có thể dẫn đến nguy cơ cao nhiễm bệnh (với 22%). Một bệnh nhân bị lao có thể lây truyền cho 10 – 15 người khác mỗi năm nếu không tiến hành điều trị.
Ngoài ra, một số trường hợp khác cũng làm gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh lao như bệnh nhân rối loạn miễn dịch, người sống và làm việc ở nơi có nhiều người nguy cơ cao, trẻ em phơi nhiễm với người lớn thuộc nhóm nguy cơ cao, người sử dụng ma túy,…
2. Xét nghiệm PCR là gì?
Xét nghiệm PCR tìm vi khuẩn Lao (Polymerase Chain Reaction) được phát minh vào năm 1985 bởi nhà khoa học người Mỹ có tên Karry Mullis. Đây là 1 kỹ thuật có thể sao chép ra hàng triệu bản sao và khuếch đại DNA để có thể xác định được trực tiếp vi khuẩn lao chỉ trong vòng vài giờ sau khi lấy mẫu với độ chính xác cao. Xét nghiệm này được coi là đã đánh dấu bước ngoặt vĩ đại của sinh học phân tử ứng dụng trong việc chẩn đoán y sinh học.
Xét nghiệm PCR lao giúp phát hiện vi khuẩn lao trực tiếp trong vòng vài giờ
Bên cạnh xét nghiệm bằng phương pháp PCR, vi khuẩn lao cũng có thể được phát hiện bởi nhiều phương pháp khác như nội soi phế quản, chụp X-quang tim phổi,…
Bên cạnh đó, có rất nhiều những xét nghiệm khác hỗ trợ chẩn đoán như xét nghiệm tìm vi khuẩn AFB trong mẫu đờm, xét nghiệm nuôi cấy Lao MGIT, xét nghiệm gen X-pert. Hoặc các trường hợp có tràn dịch màng phổi hoặc tràn dịch đa màng khác thì cũng nên thực hiện các xét nghiệm trên mẫu dịch đó để phối hợp chẩn đoán.
3. Khi nào nên làm xét nghiệm PCR tìm vi khuẩn Lao?
Bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân thuộc một trong các trường hợp sau để tiến hành làm xét nghiệm:
– Bệnh nhân nghi ngờ nhiễm lao nhưng chưa phát hiện được thông qua các phương pháp kiểm tra thông thường.
– Người có các triệu chứng của bệnh lao như đã nhắc đến ở trên.
– Người sử dụng Corticoid trong thời gian dài, tiêm chích ma túy, nghiện rượu hoặc mắc các bệnh suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS,…
– Xét nghiệm PCR tìm vi khuẩn Lao để làm cơ sở chẩn đoán và phân biệt với các loại bệnh lý khác như viêm phổi, viêm mạch, xơ hóa phổi, nhồi máu phổi,…
4. Quy trình lấy mẫu xét nghiệm PCR tìm vi khuẩn Lao
Một số bệnh phẩm có thể được sử dụng làm mẫu xét nghiệm như đờm, dịch ổ bụng, dịch não tủy, dịch màng tim, dịch màng phổi, dịch khớp,…
Để kết quả xét nghiệm được chính xác nhất, người bệnh nên tạm dừng sử dụng các loại thuốc kháng sinh trước đó ít nhất 3 ngày. Buổi sáng sau khi súc miệng với nước lọc, bệnh nhân có thể tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm như sau:
– Súc miệng thật sạch với nước lọc.
– Hít một hơi thật sâu và nín thở vài giây, sau đó thở ra chầm chậm. Lặp lại 3 lần và ho thật mạnh để đờm xuất hiện trong cổ họng.
– Nhẹ nhàng khạc đờm vào lọ vô trùng và mang đến cơ sở xét nghiệm.
Bệnh nhân lấy mẫu bệnh phẩm đờm vào buổi sáng sau khi súc miệng
Mẫu bệnh phẩm này sau đó cần được bảo quản ở nhiệt độ thường (trong vòng 24h) hoặc nhiệt độ 2 – 8 độ C (trong vòng 48h) hoặc nhiệt độ -20 độ C (nếu bảo quản trong vòng 1 tuần).
5. Ưu nhược điểm của phương pháp Xét nghiệm PCR lao
5.1. Ưu điểm
– Có độ đặc hiệu và độ nhạy cao
– Nhanh có kết quả, thường chỉ sau 24 – 48 giờ kể từ thời điểm nhận mẫu xét nghiệm.
– Có thể áp dụng với nhiều bệnh phẩm khác nhau như đờm, dịch màng phổi, dịch não tủy, dịch phế quản,…
– Có khả năng phát hiện vi khuẩn lao ở nồng độ thấp.
Xét nghiệm PCR có thể phát hiện vi khuẩn lao ở nồng độ rất thấp
5.2. Nhược điểm
– Phương pháp xét nghiệm này đòi hỏi trang thiết bị y tế hiện đại và trình độ chuyên môn cao của đội ngũ y bác sĩ.
– Vẫn còn kết hợp với các kỹ thuật khác như thăm khám lâm sàng và đối chiếu với X-quang để đưa ra chẩn đoán cuối cùng chính xác nhất.
6. Giải pháp xét nghiệm PCR bệnh lao đến từ công ty TNHH Thiết bị ABT
Công ty TNHH Thiết bị ABT chúng tôi luôn tự tin và tự hào với đội ngũ nhân viên có nhiều năm kinh nghiệm về lĩnh vực sinh học phân tử, đặc biệt là các xét nghiệm liên quan đến xét nghiệm bệnh virus, vi khuẩn trên người, thực phẩm, thủy sản, thú y…Công ty cung cấp bộ KIT xét nghiệm vi khuẩn lao TopSENSI® MTB qPCR KIT (RUO) (SQH-106), kèm theo đó đội ngũ kỹ thuật công ty TNHH thiết bị ABT luôn luôn sẵn sàng tư vấn, khắc phục sự cố, nhược điểm khi khách hàng gặp sự cố.
Chi tiết bộ KIT mời quý độc giả xem tại: tại đây
Nếu có bất kì thắc mắc hay cần trợ giúp, Quý khách hàng vui lòng liên hệ thông tin dưới đây để được hỗ trợ nhanh chóng:
